Historia :
Rasa została zapoczątkowana już w czasach rzymskich; w średniowieczu także istniała popularna odmiana silnych karych koni, używanych często jako konie bojowe. W późniejszych czasach, w hodowlach chłopskich powstały konie flamandzkie. W epoce baroku, konia tego uszlachetniono krwią koni iberyjskich w celu otrzymania eleganckiego wierzchowca, jednakże w XVIII wieku i XIX wieku ten kierunek hodowli został zaniechany. Obecnie istniejąca lżejsza rasa pochodzi od koni pozostałych w rękach chłopów, pracujących na folwarkach, a także jako konie pocztowe.W roku 1878 założono pierwszą księgę stadną: Friesche Paarden Stamboek. Wpisane do niej konie wywodzą się od pierwszego zapisanego do niej w 1885 roku ogiera Nemo 51.W czasach baroku, konie fryzyjskie użytkowane były głównie w barokowych szkołach jazdy, zdobywając sławę w Hiszpańskiej Szkole Jazdy, a także jako luksusowe konie powozowe, zwane karosjerami. Były również cenionymi końmi eksportowymi, kupowanymi na Węgrzech, w Anglii, we Francji, w Stanach Zjednoczonych, w Niemczech oraz w Południowej Afryce. W XVIII wieku zaczęto używać tych koni w wyścigach kłusaków, popularnych wówczas we Fryzji, objętych patronatem króla Williama I, zwanych Dniami Królewskiego Złotego Bata. W XIX wieku jako kłusaki stały się popularne w całej Europie i wzięły udział w tworzeniu ras kłusaków orłowskich i amerykańskich, które to konie wyparły z czasem fryzy z tej konkurencji.
Pomimo starań hodowców, zmiany w społeczeństwie i rolnictwie w kolejnych dekadach doprowadziły do marginalizacji fryzów oraz do obniżenia ich jakości hodowlanej. Wojny i postęp cywilizacyjny w XX wieku spowodowały utrzymanie tej tendencji i dopiero pod koniec stulecia rasa koni fryzyjskich ponownie rozkwitła.
Pokrój :
-Wzrost :
Współczesny fryz jest średniego kalibru. Preferowany wzrost trzyletniego konia to 160 cm wysokości w kłębie, a minimalny to 154 cm dla klaczy stadnej, dla klaczy ster jest to 156 cm, natomiast dla klaczy Kroon 158 cm i tyle samo dla licencjonowanego ogiera. Nie istnieje górna granica wzrostu, więc zdarzają się konie o wysokości 180 cm w kłębie. Podczas oceniania główną rolę odgrywa harmonia budowy, a także jakość chodów.
-Budowa :
+Głowa :
odpowiednio długa; oko duże, błyszczące i inteligentne; uszy stosunkowo małe, z nachylonymi ku sobie końcami; profil lekko szczupaczy lub prosty; całość musi sprawiać wrażenie szlachetności;
+Szyja :
wyniosła, o lekko łabędzim profilu, odpowiednio długa i dobrze umięśniona, wysoko osadzona;
+Kłoda :
dobrze umięśniona, dość długa ale nie za długa, dopuszczalny nieco miękki grzbiet, kłoda musi być głęboko związana z piersią, łopatka jest lekko skośna, żebra nie mogą być beczkowate;
+Kończyny przednie :
proste, pęcina nachylona do podłoża pod kątem 45 stopni, rozstawione o szerokość kopyta;
+Kończyny tylne :
długie udo, staw skokowy o kącie 150 stopni, pęcina nachylona do podłoża pod kątem 55 stopni.
-Chody :
*Stęp :
sprężysty i silny;
*Kłus :
zamaszysty, z silnym odbiciem zadu, ma sprawiać wrażenie lekkości, musi być wyraźna faza zawieszenia z mocnym zgięciem w stawach;
*Galop :
rytmiczny, okrągły, z zadu.
We współczesnej selekcji duży nacisk kładzie się na poprawienie pracy zadu przy zachowaniu specyfiki ruchu.
-Charakter :
Wyróżnia je bardzo dobry charakter, chęć współpracy z człowiekiem, ufność i mała skłonność do narowów.
(Narów – element charakteru konia chowanego, powstały wskutek niekorzystnych i zewnętrznych uwarunkowań środowiskowych (takich jak np. błędy wychowawcze lub wypadki), w wyniku których następuje wytworzenie się określonych reakcji warunkowych, stanowiących często zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi, a także zwierząt. Cecha ta jest niepożądana w optyce przyjętych celów procesu układania zwierzęcia i może w istotny sposób obniżyć jego wartość użytkową.Narowy nie mogą występować w naturze, gdyż każda cecha charakteru konia żyjącego na wolności kształtuje się pod wpływem środowiska naturalnego i stanowi istotny element adaptacyjny. Narowy mają zatem tylko i wyłącznie konie chowane, którym stawia się określone przez człowieka cele wychowawcze. W obrębie znaczenia terminu narów nie można kwalifikować dysfunkcji psycho-somatycznych, czyli chorób konia.)
-Maść :
Jedyną dopuszczoną maścią jest kara. Ogiery starające się o licencje hodowlaną muszą być w odcieniu kruczym, w wypadku kiedy ogier jest w odcieniu wronim nie zostanie dopuszczony do rozrodu. Jedyną odmianą akceptowaną jest mała gwiazdka na czole, przy czym wyłącznie u klaczy i wałachów.
Użytkowanie :
Współczesny koń fryzyjski użytkowany jest na wiele sposobów. Sprawdza się jako koń spacerowy, ujeżdżeniowy, zaprzęgowy oraz w pokazach rewiowych. Świetnie nadaje się też do hipoterapii. Wysoka inteligencja i ich chęć współpracy z człowiekiem, pozwala na użytkowanie fryzów przez osoby o dużym stopniu niepełnosprawności do jazdy wierzchem. Te specyficzne cechy rasy spowodowały, iż w ciągu ostatnich 20 lat konie fryzyjskie zaczęły być hodowane w wielu częściach świata: Ameryce Płd. i Płn., Australii, Azji, Afryce i oczywiście w Europie.
Hodowla :
Hodowla koni fryzyjskich podlega ścisłej selekcji i opiera się o szereg zasad wytyczanych przez Holenderski Związek Hodowców Koni Fryzyjskich, któremu podlegają wszystkie inne organizacje hodowlane w różnych krajach. Związek jest jedynym organem uprawnionym do oceny koni i wpisywania ich do księgi stadnej. Najsurowiej oceniane są ogiery. Dzięki takiej selekcji, pielęgnowane cechy rasowe są głęboko zakorzenione i zachowane przez wiele lat hodowli tych koni.Fryzy pochodzą od prymitywnego konia leśnego. Używane były niegdyś szczególnie przez germańską i fryzyjską jazdę jako konie ogólnoużytkowe. Do 1609 krzyżowano je z końmi Półwyspu Iberyjskiego (andaluzyjskie i lusitano). Fryz miał swój wkład w kształtowanie brytyjskich ras kuców Dales i Fell, a poprzez old english black wziął także udział w tworzeniu rasy Shire. Koń oldenburski i Dole Gudbrandsdal są blisko spokrewnione z koniem fryzyjskim.
Nicol
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz